Elke organisatie met leden – of het nu gaat om een beroepsvereniging, brancheorganisatie, federatie, associatie, (vak)bond, stichting, club of bibliotheek gaat – wordt met enige regelmaat in haar bestaan geconfronteerd met existentiële vragen: waarom loopt ons ledenaantal terug? Hoe kunnen we leden meer betrokken maken? Mogen we ons blijven afficheren als ‘De Vertegenwoordiger’ van onze doelgroep? Hoe kunnen we het lidmaatschap aantrekkelijker maken? Is koerswijziging noodzakelijk? Moeten we ons heroriënteren op onze doelstellingen? Moeten we doorgaan of onszelf opheffen? Wie zijn onze leden eigenlijk? En wat willen ze nou precies? Als er vragen als deze opkomen is het tijd voor een herbezinning op beleid en het vergroten van inzicht in het oordeel van de leden; zij zijn het tenslotte, die het bestaansrecht van de organisatie rechtvaardigen.
Meer dan ooit is het voor organisaties als verenigingen, bonden, stichtingen e.d. noodzakelijk om leden in de gelegenheid te stellen om invloed uit te oefenen op het beleid: gesloten en starre organisaties verliezen hun aantrekkingskracht en het vertrouwen van de achterban. Mensen die iets willen veranderen, nemen steeds vaker zelf het initiatief om zich te verenigen met gelijk gestemden en doen dat vaker buiten de gangbare paden. Ledenonderzoek is behalve een manier om – via een onafhankelijke partij – beter inzicht te krijgen in het oordeel en opvattingen van leden, ook een manier om de betrokkenheid van leden te vergroten. Leden waarderen het doorgaans zeer dat zij in de gelegenheid worden gesteld om hun stem te laten horen. En zij hebben vaak verrassend veel te melden. De resultaten van goed uitgevoerd ledenonderzoek kunnen, behalve inzichtelijk maken wat leden als sterke en zwakke punten van de organisatie aanmerken, ook bron van inspiratie zijn.
Ledenonderzoek kan worden ingezet om:
vast te stellen hoe leden oordelen over het functioneren van de organisatie (wat gaat goed, wat niet, waaraan moet aandacht besteed worden e.d.) en wat hun wensen en behoeften zijn,
de achterban bij beleidsontwikkeling te betrekken en beleidsbeslissingen te legitimeren,
het draagvlak voor…de haalbaarheid van… of het vertrouwen in… onder leden te verkennen en meten,
de interactie tussen leden en tussen het bestuur en leden een impuls te geven (en de afstand tussen bestuur en leden te verkleinen).
suggesties en ideeën voor vernieuwing of verandering te genereren.
Wat de aanleiding ook is, ledenonderzoek wordt door leden ervaren als teken dat hun mening er toe doet.
Werkwijze
Indachtig ons credo ‘als het om mensen gaat’, richt ledenonderzoek van Noordam & De Vries zich doorgaans in eerste instantie op de mens achter ‘de leden’. Verenigingen, stichtingen, bonden en federaties e.d. hebben zelf vaak nauwelijks een beeld van de kenmerken van de eigen achterban. Wie zijn die leden eigenlijk? En wat houdt ze bezig? Om daar meer inzicht in te krijgen leggen wij – als eerste stap –het oor te luisteren bij (een doorsnee van) leden. Om leden een gezicht te geven en om na te gaan ‘wat er leeft’ binnen het ledenbestand, of er hot issues zijn; dit om er zeker van te zijn dat in de enquête onder leden (die meestal als tweede stap volgt) ook die onderwerpen aan bod komen, die leden zelf belangrijk vinden. Soms is er aanleiding om de volgorde van deze stappen om te keren. In alle gevallen wordt de werkwijze in nauw overleg met de opdrachtgever gekozen. De Noordam & De Vries wijze is daarmee altijd een aanpak op maat.
Welke aanpak wordt gekozen hangt af van de specifieke wensen van de opdrachtgever, van de grootte (ledental) van de organisatie en van het doel van het onderzoek. De juiste aanpak is een kwestie van goed overleg en een te bewandelen weg die bij uw organisatie past. De kosten van een ledenonderzoek worden onder meer beïnvloed door de opbouw (wel of geen vooronderzoek), de grootte (alle leden of een steekproef), de lengte van de vragenlijst, de beschikbaarheid van adresmateriaal en de gekozen onderzoekmethode(n).